سیر تحول مفهوم جنون در متون ماندگار ادب فارسی

Authors

سمانه سدیدپور

محمدامین قانعی راد

abstract

جنون واژه ای است که دارای اعتباری نسبی است و گفتمان فعلی آن هم چنان نیازمند اصلاح است. بنابراین، در این پژوهش با رویکردی کیفی ضمن مطالعه مفهوم جنون و سیر تحول آن در گذر زمان سعی شده است رویدادهای زمانی تأثیرگذار بر این مفهوم مطالعه شود. این پژوهش با نگاهی به رویکرد تبارشناسانه فوکو و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوای کیفی، به خوانش سیر تحول مفهوم جنون در آثار شاعران ماندگار ایران فردوسی، نظامی، سعدی، مولوی و حافظ و تا حد امکان اصلاح این گفتمان می پردازد. یافته ها نشان می دهد که از فردوسی تا مولوی کاربرد مفهوم جنون مورد توجه بوده است و پس از مولوی، این توجه سیر کاهشی دارد. به لحاظ معنایی، مطالعه مفهوم جنون و سیر تحول آن، هم چنین بررسی تغییرات ویژگی های شخصیت مجنون نشان می دهد که در تمام دوره ها، شعرا دو تعبیر مثبت و منفی (جنون دنیایی و جنون الهی) از جنون در مدنظر دارند و این عامل جنگ بود که توجه گسترده جامعه را به سمت جنون سیر داد و پس از فروکش کردن جنگ، زمینه های خردورزی رشد کرد. در بررسی شخصیت مجنون مطالعه روشن می شود که مجنون حافظ از همه خودمحورتر، مجنون سعدی عاقل تر، مجنون مولوی شادتر و مجنون نظامی عاشق تر است. در تأیید اصل برون بودگی فوکو می توان گفت نمی توان تأثیر رویدادهای زمانی را بر دگرگونی واژگان زبانی نادیده گرفت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

سیر تحول شرح نویسی بر متون ادب فارسی(1313-1387)

شرح‏نویسی بر متون ادب فارسی در دهه‏های گذشته از رونق فراوانی برخوردار بوده است و شارحان زیادی با اهداف مختلف دست به انتشار آثاری زده‏اند، که در آنها متن کامل یا گزیده‏ای از آثار ادبی پیشینیان، همراه توضیحات و تعلیقات، آورده شده است. اما در میان شارحان از ادب‏دوستان کم‏مایه تا پژوهشگران برجسته‏ای چون فروزانفر، مینوی، یوسفی و دیگران، وجود دارند. هرچند شرح‏نویسی سابقه طولانی دارد، اما به‏واقع، ا...

15 صفحه اول

بیان چند نکته اجتماعی، اخلاقی در برخی از متون ادب فارسی (با تأکید بر مفهوم شهروندی)

برخلاف نظر عامه که ادبیات فارسی را مشتی شعر و لختی حماسه می¬پندارند؛ زبان و ادبیات فارسی به دلیل ظرفیت بالای خود از یک سو و عدم تمایز علوم به شکل امروزین از سویی دیگر، محملی برای انتقال آموزه‌های علمی‌ مختلف بوده است. در بررسی این موضوع بروشنی مشخص می¬شود متون ادبیات فارسی، مشحون از مفاهیم و مطالبی است که امروزه هریک با تقسیم به شاخه‌هایی و با نگاهی تخصصی به عنوان یک رشته مستقل مطرح‌اند و با عن...

full text

سیر و تحول ترجیع بند در ادب فارسی

اهداف تحقیق: 1.علل و ضرورت پیدایش قالب ترجیع بند. 2.شناسایی و معرفی شاعران ترجیع بند سرا. 3.بررسی دگرگونی و تحولاتی که در واژگان و محتوای ترجیع بند رخ داده است. 4.بررسی نوآوریها ی قالب ترجیع بند. سوالات با فرضیه های تخصصی: 1.چه عواملی باعث بوجود آمدن قالب شعری ترجیع بند شد؟ 2.چه شاعرانی در این قالب شعری صاحب نام هستند؟ 3.سیر و تحولات ترجیع بند در ادب فارسی چگونه بوده است؟ 4.در ساختار ز...

سیر تحول در مفهوم امنیت ملی

مفهوم امنیت ملی از نظر بعضی از صاحب نظران مهمترین اولویت در سیاست خارجی و داخلی تمام دولت هاست و دستیابی به آن جزء یکی از اهداف هر دولت به شمار می رود. این مفهوم در دوره های گذشته دچار تحول اساسی شده و مکاتب متعددی سعی در تعریف و ارایه راه کارهای مناسب برای تحقق آن کرده اند.           در دنیای بعد از جنگ سرد مفهوم جدیدی از امنیت متولد شده است که با مفهوم امنیت در دوره های قبل تفاوت های اساسی پ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
متن شناسی ادب فارسی

جلد ۶، شماره ۲، صفحات ۲۳-۴۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023